Natuurmaatregelen Veluwe

1. Verbetering kwaliteit natuurgebieden, inclusief vitalisering bos
   Het gaat vooral om herstelmaatregelen op de Veluwe, zoals omvorming en kwaliteitsverbetering van bos (circa 1.000ha), bekalken en toepassen van steenmeel in bossen en op heides (60ha), stuifzandherstel (565ha), herstel droge en natte heides (200ha), venherstel, herstel jeneverbes, uitvoering van verschillende projecten voor het herstel van leefgebieden voor vogelsoorten, vlinders en reptielen. Wij starten met name voor de Veluwe verschillende onderzoeksprojecten naar de effectiviteit van maatregelen zoals bekalken met steenmeel, bodemchemie, bodemleven, recreatiezonering etc.
2. Hydrologische verbetering
   Wij zorgen op de Veluwe voor hydrologische verbetering door het verondiepen of dempen van Veluwse beken en sprengen. In het Natura 2000-gebied Landgoederen Brummen nemen wij voor het herstel van 700 hectare natuur met alluviale bossen en natte schraalgraslanden hydrologische herstelmaatregelen zoals het omleiden en verondiepen van watergangen. Extra projecten voor hydrologisch herstel in overgangsgebieden zijn in voorbereiding en kunnen mogelijk aanvullend binnen 3 jaar worden uitgevoerd.
3. Maatregelen in de overgangszones, inclusief verbinding tussen gebieden
   In overgangszones van de Natura 2000-gebieden zetten wij inmiddels concrete stappen in gebiedsgerichte pilotprojecten met boeren op het gebied van natuurinclusieve landbouw. Wij willen natuurinclusieve landbouw implementeren op 3.600 hectare bij ruim 60 boeren. Het gaat onder meer om initiatieven op en rond de Veluwe (Gelderse Vallei, Deelen en Ginkel, Landgoederen Brummen en Binnenveld. Wij sluiten met deze aanpak aan op de kadernota Agrifood en de 4 ambitieniveaus die hier onderscheiden worden. Voor de gewenste VHR-doelrealisatie maken wij concrete afspraken over aanpassing van hydrologie, agrarisch natuurbeheer en extra natuur en biodiversiteit. Wij zetten hierbij in op duurzame afspraken met betrokken ondernemers, bijvoorbeeld door langjarige beheervergoedingen of eenmalige vergoeding van waardedaling met juridische borging in een kwalitatieve verplichting (KV), op dit moment wordt onderzocht wat het meest geschikte instrument is in welke situatie.
4. Overige kwaliteitsmaatregelen bovenop het Natuurpact
   Voor het aanpassen van recreatienetwerken, het (tijdelijk) afsluiten van gebieden en de aanleg alternatieve recreatievoorzieningen gaan wij projecten op de Veluwe uitvoeren. Wij zetten daarnaast  in op extra begeleiding van recreatie en extra toezicht. We doen dit met prioriteit in het broedseizoen in de leefgebieden van vogels met een slechte staat van instandhouding. Verder gaan wij extra inzetten op de bestrijding van invasieve exoten met name op de Veluwe.
5. Boscompensatie
   Voor boscompensatie en de bossenstrategie realiseren wij nieuw bos in het Gelders Natuurnetwerk en wij realiseren Gelderland breed 120 hectare nieuw bos buiten het natuurnetwerk. Voor deze projecten zoeken wij slimme combinaties met de Natura 2000-doelen voor bos op de Veluwe, klimaatbos en recreatieve uitloopgebieden.

De maatregelen 2e fase 2021 tot 2030 zijn gericht op de volgende gebieden:

• Noord Veluwe (1)
• Enclaves (3,6)
• Noord Oost Veluwe (7)
• Zuid Oost Veluwe (8)
• Groene Valleilint (2)
• Binnenveld (5)

De inhoud van de maatregelen 2e fase 2021 tot 2030 wordt nu nader bepaald als onderdeel van de programmeringsvraag ondersteund door een extern bureau. Deze programmering doen we samen met de GMS-partners uit de landbouw, TBO’s en waterschappen. We verwachten begin 2022 een eerste inventarisatie te hebben.

Vrijwillige stoppersregeling van kalverhouderijen

Circa 100 aanmeldingen zijn binnen gekomen en beoordeeld. Met de ondernemers wiens aanvraag voldeed aan de gestelde voorwaarden is een gesprek gevoerd met onze GMS-rentmeesters. Wij kunnen niet alle passende aanmeldingen binnen het budget accommoderen. We zijn in gesprek met het rijk voor aanvullend budget op de € 20 miljoen provinciale middelen.

Stalinnovatie kalveren

Voor de stalinnovatie regeling (€ 10 miljoen provinciale middelen) staat een regeling (POP 3 plus) open van 3 mei tot 12 juli 2021. De regeling is breed gedragen. Beschikkingen worden in december 2021 verzonden.

Emissiearme stallen

We zetten met de sector in op afspraken voor emissiearme stallen in 2025. De afspraken betreffen voor dit gebied:

1. Het vervangen van oude stallen in de pluimveesector.
2. Het realiseren van emissiereductie in stallen in de melkveesector; hierbij kijken we samen naar mogelijkheden voor de mestschuif bij (reeds) aangepaste traditionele vloeren maar ook bij traditionele vloeren en de emissiereductie daarvan. Aandachtspunt hierbij is de validatie van de emissiereductie bij de combinatie mestschuif traditionele vloer om deze op de RAV lijst te krijgen. Een systeem met een RAV-erkenning voldoet aan geldende wet- en regelgeving en is toekomstproof. Emissiearme stallen inzetten op de juiste plekken is hiervan een belangrijk onderdeel. Onze inzet, afhankelijk van politieke besluitvorming, is € 20 miljoen beschikbaar te stellen voor deze subsidieregeling voor de 3 gebieden Veluwe, Achterhoek en Rijntakken. De kaders van de regeling (de juridische ‘subsidie’ regels) zijn zomer 2021 gereed en afgestemd met de sector.

Duurzame mobiliteit

Op 8 juli 2020 hebben PS de Visie voor een bereikbaar Gelderland (PS2020-289) aangenomen. Hierin staat slim, duurzaam en veilig vervoer centraal. De komende tijd onderzoeken wij samen met Mu-consult en Panteia welke duurzaamheidsmaatregelen uit de Visie het meeste bijdragen, niet alleen op reductie CO2, maar ook op NOx. Onderdeel daarvan is de vraag of we maatregelen nog kunnen versterken om extra reductie te kunnen realiseren. We kijken naar de volgende 10 soorten maatregelen die het meeste invloed hebben op het vergroenen van de mobiliteit:

1. Het realiseren van hubs
2. het vergroenen van OV-materieel
3. het aanleggen van fietsinfrastructuur
4. gedragsmaatregelen
5. het realiseren van modal shift in het goederenvervoer
6. het vergroenen van het goederenvervoer
7. het afwaarderen van provinciale wegen
8. de corridoraanpakken
9. het aanleggen laadinfrastructuur
10. het realiseren van Mobility as a Service (MaaS).

Voorbeelden hiervan zijn het realiseren van een hub aan de rand van een grote stad, de Green Deal GWW bij het onderhouden van onze provinciale wegen en fietspaden en aan het voortzetten van de werkgeversaanpak waar werkgevers en werknemers gestimuleerd worden op een duurzame wijze naar het werk te gaan (of thuis te werken).

Zero-emissie binnensteden

We werken met gemeenten Apeldoorn en Ede aan zero-emissie en aan het verduurzamen van het goederenvervoer. Dit is een duurzaamheidsmaatregel die we doen, samen met ANWB en TLN. In 2025 mogen alleen nog elektrische bevoorradings-voertuigen in de binnensteden komen.

Papierindustrie Eerbeek/Loenen

In het kader van het programma Eerbeek Loenen worden projecten ontwikkeld met als doel verduurzaming. CO2- en NOx-reductie zijn belangrijke onderdelen daarvan.

Papierindustrie

Heeft zich ten doel gesteld 55% CO2- en stikstofreductie te behalen in 2030. Dat houdt in gemiddeld nu nog 20% reductie richting 2025, mits de sector kan beschikken over de juiste infrastructuur (elektrificatie, energiebesparing en biogas/biomassa). Mocht dat niet het geval zijn, dan is de doorlooptijd vanaf nu 10 jaar. We hebben hierbij ook aandacht voor de bedrijven van kleinere omvang. Gedurende de looptijd van de routekaart blijven we zoeken naar versnelling en aanvullende maatregelen voor stikstofreductie. Jaarlijks maken we afspraken over de voortgang in een gesprek met de relevante bedrijven.

Optimalisatie Best Beschikbare Technieken

De provincie onderzoekt de mogelijkheden voor optimalisatie voor BBT bij de meest impactvolle bedrijven. Voor de papier en keramische industrie doet de provincie dat samen met de sector. De uitkomsten zijn mede input voor het inzetten van provinciale middelen om BBT te stimuleren.

Aanlegfase

1. De bouwsector werkt aan een reductie van 60% van de stikstofuitstoot per 2030, onder andere middels vernieuwing van mobiele werktuigen. Het sectorplatform ‘De Groene Koers’ levert hier een bijdrage aan. In opdracht van het ministerie van I&W is een 0-meting inzake het gebruik van mobiele werktuigen uitgevoerd.
2. Samen met Bouwend Nederland wordt verkend of in Gelderland 1 of meer pilots vorm kunnen krijgen die helpen lessen te leren rond stikstofreductie.
3. Provincie en gemeenten hebben een rol om emissiereductie te stimuleren in hun rol van aanbesteder en door het stimuleren van bouwhubs. Hiervoor formuleren we uitgangspunten.
4. We volgen de 0-meting van de uitstoot van mobiele werktuigen, die wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van I&W en bezien op welke manier we de resultaten daarvan kunnen gebruiken.
5. De provincie zet in op verdere verduurzaming van aanleg, beheer en onderhoud van infra, mede door onderzoek naar hergebruik van materialen. Verder is er intensief contact en zijn er periodieke overleggen met Bouwend Nederland en ondernemers uit de regio om kennis uit te wisselen op gebied van aanbesteding en innovaties.

Gebruiksfase

In de gebruiksfase van nieuwe woningen hebben verkeersbewegingen een groot aandeel in de stikstofuitstoot. Deze uitstoot vermindert door de groei van het aantal elektrische auto’s. Daarnaast draagt provincie Gelderland vanuit het Actieplan Wonen bij aan vermindering van het autogebruik door een handreiking rond lagere parkeernormen (in overleg met gemeenten, verwacht rond oktober 2021) en door bij het ontwikkelen van woningbouwplannen – zoals in de verstedelijkingsstrategie – veel waarde te hechten aan de nabijheid van openbaar vervoer.