In Beltrum maakte het oude gebouw van de Jenaschool plaats voor 8 woningen voor ouderen. Zij verkochten hun huizen voornamelijk door aan jonge dorpsbewoners. De groep regelde alles zelf, met medewerking van gemeente Berkelland en steun van provincie Gelderland. Na veel overleggen, samenwerken en keuzes maken, kregen ze in december 2020 de sleutel. Harrie Wolterink (74) en Gérard Ribbers (73) zitten vol verhalen over deze bijzondere tijd en delen hun ervaringen. “Er komt ontzettend veel bij kijken, maar het is ons gelukt en we zijn hier heel gelukkig.”
Collectief wooninitiatief Het nieuwe Jena: kansen voor jong en ouder
Collectieve wooninitiatieven zijn er in alle soorten en maten, van tiny houses tot woningen rond een gezamenlijke binnentuin. In koop en huur, en tussenvormen. We ondersteunen deze initiatieven al een aantal jaren met kennis en subsidie. De verhalen delen we graag ter inspiratie.
Doorstroming als oplossing
In Beltrum, een dorp in de Achterhoek met een kleine 3.000 inwoners, hadden jongeren weinig kans op een woning, terwijl velen in hun geboortedorp wilden wonen. Dat is ook voor het dorp gunstig, bijvoorbeeld omdat dan voorzieningen als winkels en de huisarts makkelijker open kunnen blijven. In 2017 nam een aantal jongeren het initiatief en maakte de Raad van Overleg zich hier sterk voor. Ook voor ouderen waren er weinig passende woningen, dus werd een oplossing gezocht waardoor beide groepen verder konden: doorstroming. Doordat ouderen verhuizen, komen hun grotere woningen vrij voor jongeren. Wolterink woonde met zijn vrouw bij zijn ouderlijk huis in het buitengebied.
Wolterink:
Ons huis was niet goed geïsoleerd, in de tuin werken kostte best veel tijd, zo’n huis van 50 jaar oud krijgt steeds meer gebreken en vanwege gezondheidsproblemen wilden we wel kleiner wonen. Ik sloot me aan bij de groep die wilde bouwen op het terrein van de voormalige school.
Hulp van gemeente en provincie
Die grond was eigendom van gemeente Berkelland, dus gingen ze daar praten.
Ribbers:
De toenmalige wethouder begreep de nood van beide groepen en was er echt voorstander van. We kregen volledige medewerking.
De groep besloot samen te bouwen om kosten te besparen en zocht iemand uit de buurt die dit soort projecten al vaker had gedaan. Zij wees hen op de subsidie Collectieve wooninitiatieven van provincie Gelderland, waardoor ze haar konden inhuren. Wolterink: “Ze wist precies met wie wij moesten overleggen, bijvoorbeeld bij de gemeente, en hielp ons aan alles te denken.”
Uitleg verlaagt drempels
De groep zocht op internet naar andere projecten voor inspiratie. Wolterink: “Elke ochtend met de groep bij elkaar zitten of een gezamenlijke groente tuin, dat leek ons niks. De een is heel secuur, de ander juist niet. Dus dat idee ging van tafel en daar zijn we blij om.” Ze nodigden een notaris en iemand van de bank uit, die hen uitleg gaven over erfrecht en hun kansen op een hypotheek.
Wolterink:
Er gingen geruchten dat dat op onze leeftijd niet meer kon. We werden gerustgesteld; de drempel om te bouwen werd steeds lager.
Ook vroegen ze diverse aannemers en architecten om plannen te tonen. Over de aannemer en architect die ze kozen, hebben beide heren niets dan lof. Het plan sloot aan bij de groep en ze hadden goede contacten.
Heel veel keuzes
Stap voor stap gingen ze verder. Wolterink: “We lieten ons bij een bedrijf voorlichten over de beste opties voor duurzame energie. Dakpannen, kleur van de stenen en voegen, we moesten heel veel keuzes maken.” Maar ook al werd er heel veel vergaderd, de groep was het steeds snel eens. Door onder meer een vleermuizenonderzoek en oude stroomaansluiting liep het project ruim een jaar vertraging op.
Ribbers:
Toen ik begon dacht ik dat het allemaal wel mee zou vallen. Maar dan kom je zo veel tegen: flora en fauna, omgevingsvergunning, bezwaren van dorpsgenoten, geluidsoverlast…
“Gelukkig hadden we een deskundige die ons daarbij hielp. Anders kom je er niet uit. We hadden geduld en leerden veel. Natuurlijk denk je soms: schiet eens op. Maar we hebben een mooie tijd gehad”, aldus Ribbers.
Vreugde en trots
In december 2020 verhuisden ze, en zo dicht bij elkaar wonen valt zeker niet tegen.
Ribbers:
We hebben zo veel meegemaakt, dan leer je elkaar wel kennen.
Tussen andere ouderen wonen vinden ze een voordeel: die zijn veel meer thuis. Niet alleen gezellig, maar ook prettig voor het geval er iets gebeurt.
Wolterink:
We helpen elkaar zo goed en zo kwaad als dat gaat. De een kan dit, de ander dat. Samen komen we er behoorlijk uit.
Als beide mannen de huizen beschrijven waar ze met hun vrouw wonen, is hun vreugde en trots overduidelijk.
Ribbers: “Deze huizen zijn aan ons aangepast en de isolatie voldoet aan de eisen van deze tijd.” Ook dorpsbewoners zijn enthousiast, vertelt Wolterink. “Als je vanaf Borculo het dorp in komt zie je niet meer de oude school, maar 8 prachtige huizen.” En de huizen die ze achterlieten? Die zijn bijna allemaal verkocht aan jongeren uit het dorp, precies zoals de bedoeling was. Ribbers: “Zij kunnen veel zelf, dus bleven ook voor hen de kosten binnen de perken. Ze zijn er heel blij mee, dat doet ons goed.”
Tips voor groepen en gemeenten
Wolterink raadt het iedereen aan samen te bouwen. “Maar laat je goed voorlichten en neem echt de tijd. Er komen nog weleens hindernissen op je pad.”
Ribbers: “Zorg dat iemand helpt die kundig is op het gebied van milieu en vergunningen. Wij hadden heel veel aan de subsidie van de provincie; het is heel fijn als iemand de weg weet. Met velen kun je heel veel bereiken, zeker als je aanklopt bij de gemeente.”
Ook voor gemeenten heeft Ribbers advies:
Prijzen lopen de spuigaten uit. Zorg dat particulieren de kans hebben op grond. Want grond is het allerbelangrijkst. Het zou goed zijn als gemeenten de bouwgronden in eigen beheer houden en niet alles overlaten aan projectontwikkelaars en makelaars.
