Deze maand de Vondst van Joris Wassenaar, registrator bij het Archeologisch Depot Gelderland.
Vondst van de maand: een schedel met bruidskroon
In aanloop naar het nieuwe Archeologisch Depot Nijmegen en Gelderland lichten we elke maand een vondst uit het depot uit. Mensen die bij of voor het depot werken laten hun favoriete vondst zien.
Deze schedel is een goed voorbeeld van de rol van vrouwen in de tijdsgeest van de 19e en 20e eeuw
Je kijkt naar de schedel van een meisje. Ze is tussen de 14 en 16 jaar oud en stierf rond het begin van de 20ste eeuw (1900). Ze werd begraven met een bruidskroon, waarschijnlijk omdat ze ongehuwd was.
Deze schedel is een goed voorbeeld van de rol van vrouwen in de tijdsgeest van de 19e en 20e eeuw. Volgens het christelijke geloof moest men gehuwd zijn. Het huwelijk was het hoogtepunt van een vrouwenleven. Als een vrouw dit hoogtepunt niet mee kon maken tijdens haar leven, gunde men het haar om het in de dood alsnog te bereiken.
Dat lijkt een mooi gebaar. Maar er wordt over haar graf heen een besluit genomen voor dit meisje. Door zo’n ingreep te doen zeg je eigenlijk dat het er niet toe doet wat dit meisje zelf bij leven dacht of vond. Omdat ik veel waarde hecht aan zelfbeschikking vind ik het heel naar dat dit haar wordt opgelegd. Het laat zien hoe - in de tijdsgeest van toen - vrouwen nog sterk als object werden gezien. Tijdens de eerste feministische golf, die rond haar dood al flink op gang was, kwam daar gelukkig veel kritiek op. Al spreken we over recente geschiedenis, slechts zo’n 100 jaar geleden.
Ook zet me dit aan het denken over gebruiken die wij nu hebben, die misschien in de toekomst in hetzelfde licht worden gezien. Hoe kijken we later terug op onze samenleving nu?
Het is natuurlijk ironisch dat ik haar schedel nu gebruik voor mijn verhaal. Binnenkort gaat deze vondst voor een tentoonstelling naar het Rijksmuseum van Oudheden. Zo blijft deze schedel een object in plaats van een persoon.
