Intern salderen: vraag en antwoord

Vragen en antwoorden over de gevolgen van de uitspraken

Wat speelt er nu rondom stikstof?

Waar ging de Raad van State-uitspraak over?

Nederlands hoogste rechtsorgaan stelt dat met terugwerkende kracht (tot 5 jaar terug) alsnog een natuurvergunning nodig is, voor het gebruik van intern salderen. Tot voor kort mocht een ondernemer de stikstof die al eerder vergund was, wegstrepen tegen de toekomstige stikstof-emissie die ontstaat bij bijvoorbeeld uitbreiding. Dat mocht tot 18 december 2024 zonder vergunning. Nu moeten overheden alsnog een vergunning afgeven voor het gebruik van intern salderen.

Waar ging die Greenpeace-uitspraak over?

Wat betekenen deze vonnissen voor provincie Gelderland?

Wat gaat Gelderland nu doen?

Gelderland werkt aan de brede versnellingsaanpak stikstof. Onderdeel daarvan is nu een zonering uit te werken met maatregelen rondom stikstofgevoelige habitats in de Natura 2000-gebieden. Het gaat behalve om nieuwe regels ook om stimulerende maatregelen, om aan die regels te kunnen voldoen. De provincie wil met deze inzet natuur herstellen en daarmee ook ruimte creëren voor vergunningen voor toekomstige ontwikkelingen. Denk aan woningbouw, wegen en evenementen.

Voor welke subsidieregelingen heeft de uitspraak gevolgen en wat zijn die gevolgen?

De uitspraak kan gevolgen hebben voor onderstaande subsidieregelingen omdat er misschien een vergunning nodig is voor activiteiten binnen de regeling. We weten alleen nog niet wat de gevolgen precies gaan zijn. Dat zoeken we momenteel uit. De behandeling van de subsidieaanvragen kan mogelijk langer duren.

Vragen en antwoorden over zonering

Wat zijn de criteria binnen de zonering?

Wat wordt er bedoeld met stikstofgevoelige habitats?

Wat betekent de zonering nou voor PAS-melders?

Welke organisaties gaat de zonering aan?

Moeten bedrijven binnen de zonering hier aan meewerken?

Binnen de toekomstige zones moeten bedrijven en sectoren bijdragen aan natuurherstel en vermindering van stikstofuitstoot. De provincie wil ondernemers daarbij wel helpen. Via financiering, advies of verplaatsing bijvoorbeeld. Met name de aankomende 5 jaar. Bedrijven krijgen 10 jaar de tijd om toe te werken naar de gewenste uitstoot. Uiteindelijk - als de doelstellingen niet worden gehaald - zal de provincie handhavend moeten optreden.

Wat wil Gelderland hiermee bereiken?

De 1e forse stap is nu gezet, wanneer zijn we weer van het slot?

Deze zonering is een 1e goede stap. En maakt onderdeel uit van een nog verder samen te stellen breed pakket (te borgen) maatregelen. Maar de zonering is niet dé oplossing: Gelderland gaat ook verder met de versnelde aanpak stikstof. De provincie rekent daarbij op aanvullende maatregelen van het Rijk. Een breed (geborgd) pakket van verschillende maatregelen waarmee alle overheden toewerken naar natuurherstel. Voorlopig is deze vraag niet te beantwoorden.

Vragen en antwoorden over vergunningverlening voor ondernemers en initiatiefnemers

Welke evenementen kunnen dit jaar doorgaan?

De uitspraak van de Raad van State van 18 december raakt ook de organisatie van evenementen met stikstofuitstoot vlakbij kwetsbare Natura 2000 - gebieden. Bijvoorbeeld evenementen die gebruik maken van aggregaten voor stroom of extra inzet parkeerplaatsen.

De provincie ziet mogelijkheden om een aantal evenementen onder de zogenoemde overgangsregeling van 5 jaar toe te staan. Deze overgangsregeling geeft aan dat we niet hoeven te handhaven tegen projecten die afgelopen 5 jaar met intern salderen zijn gestart en die niet wijzigen. Dit geldt ook voor (niet gewijzigde) evenementen. Evenementen die niet nieuw zijn, afgelopen 5 jaar zijn georganiseerd en niet wijzigen in 2025 kunnen wellicht dit jaar wel plaatsvinden. We willen dit per geval bekijken en beoordelen. Voor evenementen die gewijzigd zijn of dit jaar voor het eerst georganiseerd worden, willen we kijken of die door kunnen gaan (bij geen stikstofuitstoot) en of ze een natuurvergunning nodig hebben (bij stikstofuitstoot).

We vragen organisatoren hiervoor tijdig gegevens aan te leveren. Welke gegevens we nodig hebben, kunnen organisatoren opvragen via het Provincieloket.

Hoe staat het met mijn vergunningaanvraag?

Als gevolg van de uitspraak van de Raad van State van 18 december 2024 over intern salderen kunnen we op dit moment nagenoeg geen aanvragen afhandelen totdat er nieuwe beleidsregels zijn vastgesteld. Daarnaast is een breed pakket aan maatregelen nodig waarmee de additionaliteit kan worden onderbouwd. Dat wil zeggen dat we eerst moeten beoordelen of de stikstofruimte uit de bestaande vergunning niet al nodig is om de natuur te herstellen. Momenteel wordt er landelijk en provinciaal hard gewerkt aan nieuwe beleidsregels en een pakket aan maatregelen.

Wanneer is mijn project vergunningplichtig?

Een project is vergunningplichtig wanneer negatieve effecten op een Natura 2000-gebied niet op voorhand kunnen worden uitgesloten. In de praktijk bepalen we dit door middel van een AERIUS-berekening van het beoogde project. Daarmee berekenen we hoeveel stikstof op een Natura 2000-gebied terechtkomt door het project.

Als de uitkomst van de AERIUS-berekening 0,00 mol/ha/jaar is, kunnen negatieve effecten op voorhand worden uitgesloten. Is de uitkomst van de AERIUS-berekening van het beoogde project hoger dan 0,00 mol/ha/jaar, dan kunnen negatieve effecten niet worden uitgesloten en dient u een vergunning aan te vragen.

AERIUS-berekening = Een berekening uitgevoerd met AERIUS Calculator, waarmee de stikstofuitstoot van een project wordt bepaald. Deze berekent hoeveel van die stikstof terechtkomt op Natura 2000-gebieden. De overheid gebruikt deze berekening om te beoordelen of een vergunning nodig is. Het gaat hierbij om een berekening van enkel de beoogde situatie.

Mijn project zorgt voor een kleine, tijdelijke stikstofneerslag op een Natura 2000-gebied. Mag het project dan toch doorgaan?

Bij tijdelijke en (zeer) beperkte stikstofneerslag kan een ecologisch deskundig bureau met een ecologische voortoets mogelijk al vaststellen dat er geen significante effecten zijn. Een vergunning aanvragen is dan niet nodig. Als u jaarlijks en op permanente basisactiviteiten uitvoert die leiden tot een (zeer) kleine neerslag van stikstof op een stikstofgevoelig Natura 2000-gebied, kan in uitzonderlijke gevallen worden vastgesteld dat er geen significante gevolgen optreden. Ook dit moet worden onderbouwd met een ecologische beoordeling. Omdat in deze situaties vaak aanvullend en diepgaand onderzoek nodig is op de projectlocatie, vindt de provincie dat er in deze situaties bijna altijd een gedegen (passende) beoordeling nodig is. Vervolgens moet een aanvraag voor een Natura 2000-activiteit ingediend worden.

Kan mijn project, waarbij intern salderen is toegepast, wel doorgaan als blijkt dat het geen gevolgen heeft voor de natuur?

Moet ik voor mijn aanvraag, waarbij ik intern en/of extern salderen gebruik, voldoen aan het additionaliteitsvereiste?

Wie onderbouwt/beoordeelt of mijn aanvraag voldoet aan het additionaliteitsvereiste: de initiatiefnemer of het bevoegd gezag?

Hoever is de provincie met het onderbouwen van het additionaliteitsvereiste?

Op dit moment kunnen we de additionaliteit moeilijk of niet onderbouwen. Dat betekent dat we nog niet kunnen aantonen dat de stikstofruimte die in een aanvraag zit niet al nodig is voor het herstel van de natuur. Dat komt omdat de natuur er in de meeste gebieden (zoals de Veluwe) niet goed voorstaat.

De provincie is bezig met het opstellen en uitwerken van een geborgd (wettelijk vastgelegd) pakket aan maatregelen, waarmee straks de additionaliteit wel onderbouwd kan worden. Dit pakket moet zowel natuurherstel bevorderen als een continue daling van stikstofuitstoot garanderen. Het is nog onduidelijk wanneer dit pakket aan maatregelen er zal komen.

Wanneer verwacht de provincie weer vergunningen te kunnen verlenen?

Wat kan er nu wel op het gebied van vergunningverlening?

Voor de meeste projecten geldt dat er een vergunningplicht is en dat we de additionaliteitstoets op dit moment niet onderbouwd krijgen. We blijven proberen om voor verschillende categorieën een oplossing te zoeken. Onderstaande categorieën kunnen mogelijk wel doorgang vinden:

Projecten met stikstofuitstoot, waarbij uit een AERIUS-berekening blijkt dat er geen effect is op de natuur. Deze projecten zijn niet vergunningplichtig.
Projecten met een kleine, tijdelijke stikstofneerslag, waarbij ecologisch onderbouwd kan worden dat dit niet tot een negatief effect leidt voor de natuur. Dit soort projecten zijn mogelijk niet vergunningplichtig. Als er verdergaand onderzoek nodig is om tot die conclusie te komen, dan is er wel een vergunningplicht.
Voor evenementen hebben we een apart handelingsperspectief. Op dit moment informeren we gemeentes en andere betrokkenen daarover en stellen we daarvoor een Q&A op.
Projecten waarbij we de additionaliteit wel kunnen onderbouwen. Zie het antwoord op de vraag hieronder.

Kan mijn project worden vergund als uit de additionaliteitstoets blijkt dat het niet nodig is dat de stikstofruimte naar natuurherstel gaat?

In de meeste gebieden staat de natuur er op dit moment niet goed voor. Voor projecten die effect hebben op deze gebieden kunnen we het additionaliteitsvereiste (nog) niet onderbouwen. In een paar gebieden (zoals een gedeelte van de Rijntakken), staat de natuur er redelijk goed voor. Als een project bijvoorbeeld alleen effect heeft op dat gedeelte en verder voldoet aan de voorwaarden, kan de provincie een vergunning verlenen.

Heeft de provincie Gelderland per gemeente inzichtelijk bij welke projecten intern salderen is toegepast en waarbij de uitspraak van de Raad van State van toepassing is?

Op dit moment hebben wij helaas (nog) geen overzicht van alle projecten per gemeente waarop de uitspraak van toepassing is. Het opvragen van deze gegevens per gemeente vraagt veel tijd en zal bovendien leiden tot een onderschatting van het aantal getroffen bedrijven. Onze prioriteit ligt daarom momenteel bij het zoeken naar oplossingen, zodat we onze inspanningen daar optimaal op kunnen inzetten.

Alle genomen besluiten, inclusief positieve weigeringen, sturen we naar de betreffende gemeente en publiceren we op overheid.nl. Op basis van deze informatie kan de gemeente mogelijk zelf sneller een volledig overzicht samenstellen.

Vragen en antwoorden over voorbereidingsbesluit

Wat betekent het voorbereidingsbesluit voor inwoners

Het voorbereidingsbesluit heeft alleen effect op inwoners, ondernemers en overheden die nieuwe activiteiten uitvoeren waar een natuurvergunning voor nodig is. Dit betekent dat het aanvragen van een vergunning voor bijvoorbeeld een dakkapel gewoon kan blijven doorgaan bij uw gemeente.

Provincies hebben de taak om de kwetsbare natuur in Natura 2000 – gebieden te beschermen. Daarom moeten bedrijven en ondernemers en initiatiefnemers van activiteiten die stikstof uitstoten en die neerslaat op de kwetsbare natuur natuurvergunningen aanvragen bij de provincie. De provincie beoordeelt dan of ze een dergelijke vergunning kan afgeven.

Wat betekent het voorbereidingsbesluit voor ondernemers

Waarom is er gekozen voor een strook van 500 meter?

Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA) blijkt dat er een verband is in de eerste 500 meter rondom een emissiebron – bijvoorbeeld een onderneming of activiteit - en bijbehorende neerslag van stikstof. Buiten het gebied met een straal van 500 meter slaat ook stikstof neer, maar op deze afstand is een individueel bedrijf niet langer aan te wijzen als de belangrijkste bron. Stikstof dat hier neerslaat is hoofdzakelijk afkomstig uit de zogenoemde stikstofdeken. Dit is afkomstig van het totaal van bronnen (landbouw, industrie, wegverkeer, etc.) die soms wel tientallen kilometers verderop kunnen liggen en die samen een ‘deken’ van stikstof in de lucht vormen.

De bijdrage van één specifiek bedrijf buiten de 500 meter cirkel is laag ten opzichte van de rest van de bronnen in de deken. Daarom wordt buiten de 500 meter strook gekozen voor een algemeen beleid, gericht op het verlagen van deze stikstofdeken. Tegelijkertijd zou een strook van minder dan 500 meter een belangrijk gedeelte van de directe depositie niet meenemen en daarmee tot een lager doelbereik leiden.

Het is dus effectief om de stikstofemissie dicht bij natuurgebieden sterk te verminderen. Daarom besloten we voor een significante strook van 500 meter te kiezen, en de rest van de opgave met een breed pakket aan maatregelen op te lossen. Kiezen we voor een kleinere zone, dan wordt het effect van de aanpak minder effectief. Tegelijk gaat het ook om een maatschappelijke afweging: hoe groter de zone, hoe meer mensen last krijgen van strengere regels, maar hoe groter ook het effect.

Hoe zit het met het verschil qua breedte van de stroken tussen provincie en ministerie?

Wat zijn geborgde maatregelen en wie bepaalt dat?

Geborgde maatregelen zijn maatregelen gericht op herstel van Natura 2000 natuur waarvan de uitvoering en het effect redelijkerwijs zeker is. Dat betekent dat de maatregelen:

Juridisch zijn verankerd in wet- en regelgeving of beleidskaders, zoals bijvoorbeeld in het Natura 2000 beheerplan, de Gelderse versnellingsaanpak Stikstof of in landelijk beleid.
Het verwachtte effect van de maatregelen voldoende onderbouwd is.

Geborgde maatregelen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit bewezen innovaties om stikstofemissie te verminderen, het sluiten van kringlopen op bedrijven of uit hydrologische herstelmaatregelen in en om natuurgebieden.

Waarom kunnen we de N2000 gebieden niet afschaffen in Gelderland?

Onze Natura 2000 gebieden maken onderdeel uit van een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. In deze Natura 2000-gebieden worden bepaalde dieren, planten en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit in Europa te behouden. Ook in Gelderland willen we onze bijzondere natuur behouden en beschermen. Daarmee gaan we zorgvuldig om met onze eigen biodiversiteit, maar zorgen daarbij ook voor een prettige leefomgeving om te wonen, te werken en om te recreëren. Ook komen veel toeristen naar Gelderland om hun vakantie in onze bijzondere natuurgebieden door te brengen.

De aanwijzing van de Natura 2000 gebieden is de landelijke invulling van de Vogel- en Habitatrichtlijn. Nederland heeft – net als alle andere EU-lidstaten de belangrijkste natuurgebieden aangewezen als Natura 2000 gebied. De aanwijzing en bescherming van deze gebieden is vastgelegd in landelijke en Europese regelgeving. Het afschaffen van de gebieden is in strijd met Europese regelgeving.

Veel gestelde vragen en antwoorden