Erfmolens (kleine windturbines)

U kunt uw plan doorspreken met uw gemeente. Zij zullen aangeven welke vergunningen nodig zijn en welke stappen u moet nemen. Voor de vergunning die betrekking heeft op de natuur is goed natuuronderzoek nodig. Uw gemeente zal dit afstemmen met provincie Gelderland. De provincie is namelijk bevoegd gezag voor het onderdeel natuur van de omgevingsvergunning (voorheen Wet natuurbescherming).

Stap 1 is het uitvoeren van een quickscan flora & fauna, bestaande uit minimaal 1 veldbezoek en een bureaustudie en check van de Nationale Database Flora en Fauna (NDFF). Stap 1 moet altijd uitgevoerd worden. Dit moet gedaan worden door een kundig ecologisch adviesbureau. Als uit de quickscan blijkt dat effecten niet op voorhand uit te sluiten zijn, moet een soort specifiek nader onderzoek worden uitgevoerd. Dat is stap 2. Hiervoor zijn onderzoeksprotocollen opgesteld (bijvoorbeeld: het vleermuisprotocol en de kennisdocumenten van BIJ12). Dit komt er in de praktijk op neer dat er voor verschillende diersoorten verschillende onderzoekronden en veldbezoeken nodig zijn (zie: Kennisdocumenten Soorten – Natuurbescherming - BIJ12).

Ja. Het plaatsen van erfmolen(s) mag geen negatieve effecten op vogels en vleermuizen hebben. Daarom is gedegen natuuronderzoek nodig om de effecten van een erfmolen initiatief in kaart te brengen.

In dat geval volgt stap 3. U moet dan een activiteitenplan opstellen en een aanvraag indienen voor een omgevingsvergunning via het omgevingsloket. Een vergunningplicht (voorheen ontheffingsplicht) bestaat wanneer er >1 slachtoffer van een vogel- of vleermuissoort per turbine per jaar te verwachten is (zie: Vergunning beschermde soorten (gelderland.nl).

Als uit stap 1 (de quickscan) blijkt dat effecten op vogels en vleermuizen uit te sluiten zijn, dan zijn stap 2 en 3 niet nodig. Wel verzoeken wij te allen tijde de quickscan aan provincie Gelderland ter beoordeling voor te leggen, zodat we samen tot dezelfde conclusie komen en het initiatief bekend is bij de bevoegde gezagen.

In 2022 is in Groningen een onderzoek gestart naar de invloed van erfmolens op aanvaring met vogels en vleermuizen. De voorlopige resultaten van dit onderzoek laten zien dat het aantal slachtoffers onder vogels en vleermuizen groter lijkt te zijn dan aanvankelijk werd gedacht.

Het IPO (interprovinciaal overleg) kijkt of we landelijke afspraken kunnen maken over de precieze voorwaarden voor de plaatsing van erfmolens. Dit betekent bijvoorbeeld dat erfmolens niet geplaatst worden bij uitvliegplekken van bijvoorbeeld boerenschuren en niet in lijn met hogere erfbeplanting (zoals bomen of boomrijen) en struiken, omdat dit vaak vliegroutes zijn voor vleermuizen en schuilplekken voor vogels. 

Sinds de oorlog in Oekraïne is de interesse voor erfmolens in de provincie Gelderland sterk toegenomen. Erfmolens kunnen, eventueel naast de opwek met zonne-energie, een goede manier zijn om duurzame energie op te wekken voor de eigen bedrijfshuishouding. Energie uit zon en wind is duurzaam, voordelig en een bron van energie die onafhankelijk van externe en/of buitenlandse leveranciers kan worden verkregen. Provincie Gelderland moedigt het gebruik van duurzame energiebronnen aan. Dat geldt ook voor erfmolens, wanneer deze voldoen aan de geldende wet- en regelgeving.

De gemeente is het bevoegd gezag voor de vergunningverlening voor erfmolens. Hierbij moet ook getoetst worden aan de omgevingswet onderdeel natuur (voorheen: Wet natuurbescherming), waarvoor de provincie Gelderland het bevoegd gezag is. Dit betekent dat er mogelijk een omgevingsvergunning voor het onderdeel soortbescherming en/of een omgevingsvergunning voor gebiedsbescherming (Natura 2000-gebieden) nodig is. Een omgevingsvergunning voor soortbescherming is aan de orde wanneer er verbodsbepalingen betreffende flora en fauna overtreden worden (zie: Vergunning beschermde soorten (gelderland.nl). Een omgevingsvergunning voor gebiedsbescherming is aan de orde wanneer er effecten op Natura 2000-gebieden optreden, in de vorm van stikstofdepositie en/of in de vorm van overige effecten op instandhoudingsdoelstellingen van deze gebieden (zie: Vergunning Natura 2000-gebied (gelderland.nl).

Om een aanvaringsrisico met de wespendief (een roofvogel) te verkleinen moet ook voor het plaatsen van erfmolens onze aanvulling beleidslijn windenergie op en rondom de Veluwe worden gevolgd. Het plaatsen van erfmolens op de Veluwe + 1 km daaromheen is niet mogelijk. In de zone van 1-8 km rondom de Veluwe gelden vanuit de wespendief geen beperkingen voor erfmolens tot een maximale tiphoogte van 25 meter. Hogere erfmolens zijn alleen mogelijk als ze aan de voorgeschreven voorwaarden voldoen, waaronder het toepassen van een stilstandsvoorziening. Voor meer informatie verwijzen we naar de aanvullende beleidsregels.