Dicht bij hoe varkens van nature leven
“Een van de initiatiefnemers van Zonvarken komt bij ons uit de buurt, en vroeg of het niets voor ons was”, vertelt Roel. “Die manier van varkens houden staat dicht bij hoe de dieren van nature leven, dat leek ons wel wat.” Hun huidige varkensbedrijf heeft 1 ster van het Beter Leven-keurmerk van de Dierenbescherming: varkens hebben er meer ruimte, licht en speelgoed.
Zonvarken gaat nog een stuk verder. Omdat er een goed verdienmodel bij zit, willen we dat wel proberen.
Gezond voor mens en dier
Zonvarken is goed voor dierenwelzijn, milieu en omgeving. Op een bedrijf leven 50 zeugen, die 2 keer per jaar biggen krijgen. “Dan ben je even heel druk, maar de rest van het jaar is het rustiger.” De biggen blijven 8 weken bij hun moeder, langer dan gebruikelijk. Daarna verhuizen de moeders terug naar het zeugenverblijf. 2 moeders delen een verblijf als ze biggen krijgen. De biggen die daar geboren worden, blijven bij elkaar. Dit vermindert stress bij de biggen; goed voor hen en het vlees. Als de biggen groter worden, groeit het verblijf met hen mee. “We houden de varkens op een biologische manier. Binnen liggen ze op stro. Buiten scheidt het mestsysteem onder de roosters meteen de urine en de mest. Geen geuroverlast voor de buurt, en er komt geen ammoniak vrij. Ook voor de varkens gezonder. We leren de varkens om buiten te urineren en poepen, zodat het binnenverblijf schoon blijft om te liggen en te eten.” Het voer bestaat uit reststromen van menselijke consumptie. “Normaal is dat 70%, nu 100%. Ze groeien er iets minder hard van. Maar we proeven wel verschil: het vlees is lekkerder.” Het eten wordt deels zo verdeeld dat ze ernaar moeten wroeten. De plantjes op het sedumdak trekken onder andere insecten aan en slaan CO2 op. En zo kan Roel nog wel even doorgaan. “Het bedrijf is energie- en CO2-neutraal”, vat hij samen.
Zekerheid voor boer en winkel
Als ze het eerste vlees leveren, krijgen ze een prijsafspraak voor 5 jaar. “Dat is redelijk uniek in de varkenswereld. In principe moet je met 1 persoon van die 50 zeugen kunnen leven. Dat de bank het wil financieren, is een goed teken.” Ook winkels profiteren van Zonvarken. Doel is 13 bedrijven in de regio. Omdat ze verspreid biggen krijgen, is er ongeveer elke 2 weken nieuwe aanvoer van vlees. “ En mocht een bedrijf niet leveren vanwege bijvoorbeeld een ziekte, volgt al snel een ander bedrijf met nieuwe voorraad.” Toch blijft op hun huidige bedrijf de situatie zoals die is. “We proberen zo veel mogelijk afval als voer te gebruiken en kijken wat we met de nieuwste innovaties kunnen doen. We willen alle dieren wel zo houden zoals Zonvarken, maar dan moet de consument bereid zijn daarvoor te betalen. We moeten er wel van kunnen leven.”
Situatie bestaat niet in computermodel
De vergunningen van de gemeente zijn binnen, die van de provincie nog niet. “Inmiddels stijgen de bouwkosten. Dan gaat een deel van de berekende winst daar naartoe. Dat was niet de bedoeling.” Financiering is sowieso een uitdaging. “Er zijn allerlei subsidies, maar het is lastig alle benodigde vinkjes te krijgen. De mest wordt meteen gescheiden, maar zeugen, biggen en vleesvarkens zitten in hetzelfde verblijf. Dat bestaat nog niet in het computermodel. En die moet goedkeuren, niet de mens. Gedeputeerde Drenth is langs geweest, en ambtenaren van de provincie en het ministerie die het moeten uitvoeren. Allemaal vinden ze het geweldig en willen ze helpen. Maar zo’n computermodel is niet zomaar aangepast. Dat is frustrerend. Want als er dan nog iets kan, moet het dit zijn. Dit is wat de maatschappij wil.”
Buurt is enthousiast
Ook maatschappelijk is zo’n Zonvarkenbedrijf anders dan anders.
Je hebt veel oppervlakte nodig voor relatief weinig varkens. Je bouwt wel 2 grote stallen. Gelukkig vindt bijna de hele buurt het een geweldig plan. De buren die ertegen waren, namen we mee naar het eerste Zonvarkenbedrijf in De Heurne. We legden uit hoe het werkte, en zij vroegen in de buurt rond wat buren ervan vonden. Ze hebben geen bezwaar gemaakt.
Aan de slag
Roel verwacht wel dat hij de vergunning krijgt. Hij hoopt dat de stal er eind 2023 staat. Een half jaar later hebben ze dan het eerste vlees. “We zijn een paar maanden geleden getrouwd en willen dit graag samen doen. We zijn nog jong, we willen gewoon beginnen.”
Hulp van de provincie
Een aantal bedrijven die omschakelen naar Zonvarken maken nu gebruik van een provinciale subsidie voor innovatie en modernisering stikstof (GMS). Verder ondersteunden we Zonvarken in de opstartfase vrij intensief door deel te nemen aan een deskundigenteam. Dat team hielp bij het zoeken naar afzetmogelijkheden voor het vlees van Zonvarken, financiering en vergunningen.
