Wel of niet biologisch?

Vanzelfsprekend duurzaam

Jos en Hermien van der Aa hebben een melkveebedrijf in Hernen. Op de Scheerskamp houden ze 70 koeien voor melk en vlees. Daarnaast bieden ze dagbesteding en volgen leerlingen uit het speciaal onderwijs er programma’s. Duurzaam werken is voor het echtpaar vanzelfsprekend. Hermien: “Omdat dat netjes is, en je zo uiteindelijk het meest verdient. Als je zo min mogelijk verloren laat gaan, hoef je zo min mogelijk toe te voegen.” Jos vult aan: “Dat begint al in het voorjaar, met bemesten. Door een sleepslangsysteem wordt de grond minder belast, en hoef je er minder aan te corrigeren om alles goed te laten groeien. We voegen ook water toe aan de mest, waardoor de stikstof in de mest beter wordt benut.” Hermien: “Verder zorgen we dat we de koeien voeren met ingrediënten die ze echt nodig hebben. Door kuil- en groengrasmonsters weten we wat we voeren en wat er nog mist. Ook hebben we langs alle sloten een spuit- en mestvrije zone van 4 meter, waardoor daar steeds meer natuurlijke kruiden groeien. Goed voor insecten en andere dieren.”

Meer grond

Het echtpaar maakte via Bionext gebruik van het aanbod van provincie Gelderland om met Kees Water als deskundige te bespreken wat omschakelen naar biologisch betekent voor henzelf en hun bedrijf. De gevolgen zijn groter dan gedacht. Jos: “Biologisch voer is duur, dus willen we dat zelf verbouwen. Omdat je minder drijfmest en stikstof mag gebruiken, is de opbrengst per hectare minder. Als we hetzelfde aantal koeien willen houden, moet er 20 hectare grond bij. We hebben nu 40 hectare grasland. Ik wist niet dat er zo veel bij moest.” Hermien: “We wonen midden in agrarisch groeigebied, maar grond wordt gewoon verkocht aan de hoogste bieder.” Jos: “Provincie Gelderland zat bij het gesprek en gaat er positief mee om. De provincie geeft de mogelijkheid om grond die zij hebben, te gebruiken zoals op dat moment bij een bedrijf past. Maar die heeft ook niet overal eigen grond.” Hermien: “Je locatie is bepalend voor je mogelijkheden, daar heb je weinig invloed op.”

Studenten geven inzicht

Een andere optie is 1/3 minder koeien houden. Hermien: “De eerste 2 jaar na omschakeling zijn duur, omdat je dan al wel biologisch werkt maar nog niet het certificaat en bijbehorende opbrengsten hebt. Kiezen we voor minder koeien, moeten we weten of we nog ons inkomen kunnen verdienen.” Daarom is het echtpaar blij met de hulp van studenten van Hogeschool Larenstein. Zij rekenden 3 scenario’s door: 20 hectare grond erbij, voer aankopen, en 10 hectare extra grond. Dat geeft inzicht in de opties.

Bijna biologisch

Verschillende onderdelen van de bedrijfsvoering op de Scheerskamp zitten dicht tegen het biologische aan. Jos: “Zo gebruiken we geen antibiotica. Om te voorkomen dat de koeien tijdens het melken met vuil in aanraking komen en ziek worden, sluiten we de speen af met een zogeheten seal. Die mogen we als biologische boer niet gebruiken, terwijl we hierdoor risico’s kunnen beperken zonder onnodige medicijnen toe te dienen.” Hermien vult aan: “We gebruiken nauwelijks bestrijdingsmiddelen of medicatie. De enige grote stap die we bedrijfsmatig nog moeten zetten, is geen kunstmest meer gebruiken, dachten we. Nu blijkt dat er toch meer bij komt kijken.”

Stof tot nadenken

Of ze volledig biologisch gaan werken, weten ze nog niet. Jos: “Je moet er best veel voor doen, ik had gehoopt dat het financieel iets gunstiger zou zijn.” Extra werk zit bijvoorbeeld in onkruidbestrijding. Jos: “Als we onkruid nu echt niet wegkrijgen, laten we een perceel spuiten met bestrijdingsmiddel. Zuring bijvoorbeeld zit heel diepgeworteld en krijg je bijna niet weg. Ook die enkele keer bestrijdingsmiddel gebruiken kan bij biologisch niet meer. Je moet het met de hand uittrekken.” Veel stof tot nadenken dus, maar daar is het echtpaar blij mee.

Jos: “Biologisch werken moet je doen omdat je erachter staat, niet omdat een ander zegt dat het moet. Als je er open voor staat, is het de moeite waard je erin te verdiepen. Hierdoor krijg je inzicht in welke kant je op kunt.” Hermien: “Ik kan me voorstellen dat andere boeren er net als wij al jaren mee bezig zijn. Nu heb je de kans dieper in de mogelijkheden te duiken. De adviseur benoemt knelpunten en kansen. De keuze blijft altijd aan jezelf.”

Hulp bij omschakelen

Een omschakelgesprek geeft inzicht, maar kan ook nieuwe vragen oproepen. Ook in dat traject bieden we hulp. Onder leiding van Kees Water starten we een omschakelcursus waar u al deze vragen kunt stellen. Ook is er speciaal voor boeren die denken aan omschakelen een Gelderse studiegroep waar biologische boeren en gangbare boeren kennis uitwisselen. Meld u aan door een e-mail te sturen. 
Kiest een boer ervoor de stap naar biologisch te zetten, dan kijken we wat we kunnen betekenen tijdens de periode van omschakeling. Elkaar inspireren is al winst!