Nadenken over einde gebouw
In 2020 kregen Chris Bokhorst en zijn vrouw de sleutel van een eeuwoude boerderij op landgoed Slangenburg in de Achterhoek. Ze verbouwden de boerderij in Zelhem tot een retraite- en inspiratiecentrum. Gasten kunnen er slapen, eten, workshops volgen en ontspannen in de natuur. Ook is de mooie houten constructie van de eeuwoude boerderij weer te zien. Voor dat alles was grondig verbouwen nodig. Dat bleef Chris bij. . “Er vertrok een eindeloze hoeveelheid containers vol puin, steen en hout”, vertelt hij. “En daarna kwam de ene na de andere vrachtwagen met nieuw materiaal. Over tientallen jaren doet een nieuwe eigenaar dat misschien weer. Zo veel spullen, en dan is dit maar 1 boerderij. We ontdekten hoe belangrijk het is om na te denken over wat er gebeurt met een gebouw aan het eind van zijn levensduur.”
Nieuw gebouw van natuurlijk materiaal
Bij de boerderij staat nog een oude ligboxstal. “Lelijk en vol asbest”, vat Chris samen. De nieuwbouw wil hij anders aanpakken. “We zijn ons bewust van onze voetafdruk, onze uitstoot. En ik denk dat je je beter voelt in een ruimte van natuurlijk materiaal.” Daarom vroeg Chris ontwerpers die een vernieuwende kijk hebben op bouwen. “Zij maakten een supermooi ontwerp voor een gebouw van natuurlijke materialen.”
Vezels van akkers buurman
Chris vond het een romantisch idee dat die vezels groeiden op de akkers bij de boerderij, en het is duurzaam dat materialen uit de buurt komen en natuurlijk zijn. Bijna alle grond die hoorde bij de boerderij is nu in beheer bij Staatsbosbeheer en melkveehouder Kars. Chris vroeg hem of hij de benodigde gewassen als hennepvezel, olievlas en stro kan telen.
Daar stond Kars meteen voor open. Ook hij vindt het belangrijk te zorgen dat zijn bedrijf toekomstbestendig is en dat hij vernieuwt. Dat hoeft niet meteen heel veel winst op te leveren. Hij is van mening dat het goed is om met sommige vernieuwingen mee te gaan, en dan vanzelf te zien wat dat het bedrijf oplevert.
Kennis en geld door contacten De Innovatie Coöperatie
Chris sloot zich aan bij Samen Biobased Bouwen, een Achterhoeks netwerk van allerlei mensen die zich bezig houden met bouwen met natuurlijk materiaal. Boeren, bouwers, ondernemers, architecten, woningbouwcorporaties enzovoort. Daar kwam hij ook in contact met De Innovatie Coöperatie. Die bracht hem in contact met organisaties die bezig zijn met biobased bouwen, en met het proefproject op Agro-innovatiecentrum De Marke in Hengelo (Gelderland). Ook legde De Innovatie Coöperatie het contact tussen Chris en een bank die biobased bouwen wil stimuleren met financiering.
Innovatiemakelaar spreekt beide talen
Het meest blij is Chris met de innovatiemakelaar aan tafel. “Ik werk samen met Kars, een loonwerker die voor hem zaait en oogst, en zijn zaadleverancier. Als het dan bijvoorbeeld gaat over met welke machines de gewassen het best geoogst kunnen worden, heb ik geen idee. Ik heb een retraitecentrum, dat is voor hen weer een heel andere wereld. Erik, de innovatiemakelaar, spreekt beide talen. Ook letterlijk, want ik spreek het dialect niet.” Ook melkveehouder Kars kan met zijn vragen bij Erik terecht. Kars heeft al zijn grond nodig, maar vezelhennep kan aantrekkelijk zijn als rustgewas. Doordat de bodem kan herstellen, groeien zijn gewassen beter.
Eerst leren, dan bouwen
In de zomer van 2023 zijn er meerdere proeven. In de buurt wordt een aantal hectare vezelhennep verbouwd en versnipperd tot isolatiemateriaal. Bij De Marke bouwen ze een klein gebouw van natuurlijk materiaal. En Kars gaat 2 hectare vezelhennep verbouwen. Dankzij De Innovatie Coöperatie delen ze die kennis en komen ze samen verder. “Op basis van al die ervaringen kiezen we met het ontwerpbureau hoe en met welke materialen we gaan bouwen. In 2024 verbouwt de melkveehouder dan precies genoeg gewassen voor ons gebouw. Na de oogst in september of oktober worden de bouwmaterialen gemaakt. Eind 2024 staat het mooie nieuwe gebouw er.” De Innovatie Coöperatie leert op haar beurt weer van deze ervaringen. Kennis die andere projecten weer verder helpt. Chris kan niet wachten tot het gebouw er staat.
Dan kan ik wandelaars en gasten laten zien: kijk, de materialen voor dit gebouw komen van die akkers daar.
Hulp in elke regio
De Innovatie Coöperatie helpt agrariërs en mkb’ers nieuwe ideeën naar de markt te brengen. Gebrek aan tijd, geld en de juiste contacten maakt het vaak lastig een idee ook echt uit te voeren. De Innovatie Coöperatie brengt ondernemers uit de Achterhoek en Stedendriehoek in contact met mensen die met hetzelfde bezig zijn, zodat ze van elkaar kunnen leren. En bijvoorbeeld met experts, onderzoekers of organisaties die willen investeren. Die hulp is gratis. In de Achterhoek betaalt de provincie voor De Innovatie Coöperatie. In regio Stedendriehoek komt het geld vanuit de Regio Deal (Rijk, provincie en gemeenten). Provincie Gelderland wil dat in alle regio’s (agrarische) ondernemers hulp kunnen krijgen bij vernieuwende ideeën die anders niet op de markt komen. Inmiddels heeft elke regio enkele makelaars. Dat is bewust zo georganiseerd, want om hun werk goed te doen, moeten de innovatiemakelaars de mensen in de regio goed kennen en weten wat er speelt. Daarom bezoekt De Innovatie Coöperatie allerlei bijeenkomsten in de regio en hebben de makelaars goede contacten met organisaties die onderzoek doen en specifieke kennis hebben.
