Agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb) zorgt voor balans tussen natuur en landbouw. Het doel is zorgen dat het goed gaat met bepaalde planten- en diersoorten van het agrarische landschap. Zoals weide- en akkervogels, amfibieën als de rugstreeppad en vissen als de grote modderkruiper. Om daarbij te helpen, geven wij subsidie aan 3 collectieven. Zij sluiten voor 6 jaar contracten met beheerders, vooral agrariërs. Die verbeteren het leefgebied voor deze soorten.
Zorgen voor goed leefgebied
Collectief Rivierenland regelt het agrarisch natuur- en landschapsbeheer in dat deel van Gelderland. Dat gaat om bijna 5.000 hectare. 632 agrariërs zijn lid. “Agrariërs zorgen voor een goed leefgebied voor bijvoorbeeld weidevogels”, vertelt directeur Hermen Vreugdenhil. “Denk aan plasdrasgebieden waar weidevogels na de trek voedsel vinden waarna ze eieren kunnen leggen op de percelen in de omgeving, later maaien om nesten te beschermen, kruidenrijk grasland zodat jongen voedsel hebben en wintervoedselakkers zodat ze ook in de winter voldoende voedsel kunnen vinden. Een ander voorbeeld: sloten en slootranden zo beheren dat er meer soorten kunnen leven en de waterkwaliteit verbetert. Of gewasresten onderwerken, zodat de kwaliteit van de bodem beter wordt.” Zo’n 450 vrijwilligers helpen agrariërs met onder andere weidevogels tellen, nesten zoeken om ze te beschermen, en heggen en hagen aanplanten. “Die zijn onmisbaar.”
Maatregelen passen bij bedrijf
“De provincie vraagt ons om een beheerstrategie te maken. Daarin staat hoe wij met agrariërs het gebied willen beheren. Als de provincie instemt, kijken we welke agrariër wat kan doen. Dat moet passen bij de agrariër, het bedrijf en gebied. Zo versterkt iemands beheer dat van de buurman, en komen we samen nog verder. We meten en volgen de resultaten, zodat we weten wat werkt en wat beter kan. Elk jaar delen we de resultaten met de provincie.” Die tonen aan dat het werkt. “Wij hebben geen uitgestrekte weidevogelgebieden. Maar aan de cijfers zien we: ook in een kleinschalig landschap kun je weidevogels beschermen en een plek geven.”
Werken aan het één, levert wat op voor het ander
In 2023 startte Collectief Rivierenland met het project Biodivers akkermozaïek. “Dat laat zien dat werken aan het één, meteen wat oplevert voor het ander.” 8 boeren beheren zo’n 5 hectare in stroken. Die zaaien ze in met verschillende gewassen, op zo’n manier dat er voor akkervogels als de veldleeuwerik, geelgors en patrijs continu voedsel en plekken voor nesten zijn. “Tegelijk helpt dit bij de omslag naar het telen van meer eiwitgewassen. We leggen contacten met afnemers om bijvoorbeeld te kijken of zij van soja tempeh kunnen maken die goed genoeg is voor restaurants. Dat gaat niet van vandaag op morgen. In de tussentijd begeleiden wij agrariërs en zorgen we dat de misgelopen opbrengst en het extra werk die gepaard gaan met zo’n verandering worden vergoed. Door dit mozaïekbeheer verbetert ook de bodem.”
Veel animo
“Jaren geleden moesten we de blaren op onze tong praten, nu wil denk ik wel 85% van de agrariërs meedoen met agrarisch natuurbeheer. Omdat de samenleving erom vraagt, en omdat het ook henzelf wat oplevert. Denk aan schaduw voor vee door knotwilgen, een vruchtbare bodem en goed veevoer van kruidenrijk grasland. Meedoen is ook aantrekkelijk, omdat wij zorgen dat het past bij hun bedrijf. Ze krijgen een kostenvergoeding en wij regelen de administratie en delen kennis. En we brengen hen in contact met andere agrariërs die ANLb doen. Zij helpen elkaar met vragen en er ontstaat een teamgevoel; ze werken samen aan iets moois.” Inmiddels is er zo veel animo, dat Collectief Rivierenland moet kiezen welke agrariërs ze helpen. “We kijken waar ANLb het meest oplevert, voor zo veel mogelijk zaken die nu spelen: natuur, stikstof, bodem, water en ga zo maar door.”
