De omgevingswet en natuurbescherming
In gebieden waar woningen gebouwd gaan worden, kunnen planten en dieren voorkomen die de Omgevingswet beschermt. Om de woningbouw mogelijk te maken zonder de natuur te schaden, kunnen specifieke maatregelen nodig zijn. Naast soortenbescherming is er in de Omgevingswet ook sprake van gebiedsbescherming. Onder andere Natura-2000 gebieden worden beschermd. Bouw je nabij een Natura-2000 gebieden, dan zijn er regels voor de maximale hoeveelheid stikstofneerslag.
Om vast te stellen of een gebied geschikt is voor woningbouw, moet men uitgebreid onderzoek doen naar de aanwezige natuurwaarden. Zo’n onderzoek kan al snel 2 jaar in beslag nemen. De provincie is bevoegd gezag en beoordeelt aanvragen voor omgevingsvergunningen voor flora- en fauna-activiteiten.
Belangrijkste stappen voor soorten-en gebiedsbescherming
Om soepel door de procedures heen te komen en vertragingen te voorkomen, adviseren wij de volgende stappen:
- Quickscan initiatieffase
Begin in de initiatieffase met een quickscan om te bepalen welke onderzoeken nodig zijn. Hierbij wordt gekeken naar de aanwezigheid van beschermde natuurwaarden en mogelijke effecten van de bouwplannen. Schakel een deskundig adviseur in om dit proces te begeleiden, want natuurwetgeving kan ingewikkeld zijn. - Uitvoeren nader onderzoek
In de haalbaarheidsfase voert u de benodigde onderzoeken uit en zorgt u voor een duidelijke rapportage. Beschrijf welke beschermde soorten mogelijk worden aangetast en of aanvullende soortgerichte onderzoeken nodig zijn. - Omgaan met aantasting van soorten/leefgebieden
Wanneer leefgebieden ernstig worden aangetast, kan dat strijdig zijn met de Omgevingswet. In zo’n geval is een omgevingsvergunning voor flora- en fauna-activiteiten vereist. Hierin beschrijft u mitigerende (negatieve effecten verminderen) of compenserende (vervangende leefgebieden realiseren) maatregelen. Voor deze vergunning is een activiteitenplan nodig waarin deze maatregelen worden uitgewerkt. - Aanvragen van vergunningen
Na het opstellen van het activiteitenplan vraagt u de omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteiten aan bij de provincie. Zorg ervoor dat de aanvraag compleet en goed onderbouwd is. - Uitvoeren van Mitigerende en Compenserende Maatregelen
Mitigerende en compenserende maatregelen vragen om zorgvuldige planning en uitvoering. Compensatie is vaak maatwerk en kan tijd kosten om goed in te richten. Bovendien moet u voldoen aan gewenningsperioden voor de betrokken soorten. Een ecologisch werkprotocol is hierbij verplicht. Dit protocol beschrijft de werkwijze en maatregelen voor beschermde soorten tijdens de uitvoering van het project.
Kortom
Door op tijd de juiste stappen te zetten en deskundige hulp in te schakelen, kunt u de natuur beschermen zonder de voortgang van uw woningbouwproject in gevaar te brengen. De integrale aanpak van de Omgevingswet biedt kansen om natuurbescherming en woningbouw hand in hand te laten gaan. En biedt hierdoor kansen voor het versnellen van woningbouwprojecten. Het is dan wel zaak op tijd te beginnen en de hiervoor benoemde stappen zorgvuldig te doorlopen. Daarbij kan het ook behulpzaam zijn om in vooroverleg te treden met het bevoegde gezag. Zij kunnen dan, tijdig, tips geven en vooraf goed meekijken/meedenken.
Meer informatie
Om initiatiefnemers en gemeenten te informeren over de natuurwetgeving bij woningbouwprojecten schreven we een handreiking over beschermde soorten en stikstof bij woningbouw.
Meer weten of vragen stellen aan experts? Neem op 16 januari 2025 deel aan een online kennissessie.
