Gemiddeld duurt het bouwen van een woning, van het eerste idee tot de laatste steen, meestal 10 jaar. Dat is een veel te lang proces. De woningbouwopgave in Nederland, vraagt om snelle realisatie. Met het versnellen van procedures en processen zou een woning binnen 3 tot 4 jaar gerealiseerd moeten kunnen worden. Althans, volgens de theorie. Met de pilot ‘versnellen procedures en proces Rivierenland’ verkent het versnellingsteam samen met Regio Rivierenland of dit in de praktijk werkt. Is het versnellen van procedures de sleutel voor de woningbouwopgave?
Blog 12: Is het versnellen van procedures de sleutel tot succes? Geleerde lessen tijdens de pilot in Rivierenland.
Het proces van planvorming tot de bouw van een woning duurt nu gemiddeld 10 jaar. Volgens de theorie kan dit binnen 3 tot 4 jaar. Wij onderzochten samen met regio Rivierenland of het versnellen van procedures de sleutel tot succes kan zijn.
Rivierenland ingezet als pilotregio
In de Woondeal Rivierenland is het versnellen van procedures en processen als één van de speerpunten opgenomen. De provincie is daarom eind 2023 in deze regio een pilot gestart. In de pilot verkennen we of het verkorten van de voorfase van een woningbouwontwikkeling daadwerkelijk bijdraagt aan versnelling, en wat daarvoor dan nodig is. Gemeenten hebben voor deelname aan de pilot, projecten voorgedragen. Er zijn 5 pilotprojecten uitgekozen om in Rivierenland aan de slag aan de slag gaan. Vanuit het versnellingsteam is er voor deze projecten een adviseur ingezet om de mogelijkheden voor versnelling van de procedures en het proces in beeld te brengen. Daarbij zijn er verschillende processen versneld: parallel schakelen van processen, het afwegen van de best passende planologische procedure onder de Omgevingswet en het maken van afspraken met woningbouwcorporaties te komen.
Planning versnellen zonder planning
Om de versnelling in beeld te brengen analyseren we de huidige planning en zoeken we naar mogelijkheden om deze te versnellen. Het versnellingsteam kijkt of de planning haalbaar en realistisch is, welke stappen gelijktijdig kunnen worden uitgevoerd (parallel schakelen) en welke stappen door een efficiëntieslag in een korter tijdsbestek kunnen. Een opvallende conclusie uit de pilot is dat er bij een aantal woningbouwprojecten geen gedeeld beeld is bij de planning onder collega’s. Soms sluit de planning van de gemeente niet aan op de planning van de ontwikkelaar en/of woningcorporatie en in sommige gevallen is er überhaupt geen planning. Projectleiders zijn dus aan het werk gegaan, zonder dat er een gedragen plan van aanpak, inclusief planning ligt. Onze conclusie: planningen met betrokkenen afstemmen en wederzijds commitment hierover is een belangrijke, noodzakelijke stap in het versnellen van woningbouw.
Samenwerking met woningbouwcorporaties
In de pilot kwam ook naar voren dat vertrouwen tussen de verschillende betrokken partijen belangrijk is voor eventuele versnelling. Er zijn verschillende manieren om de relatie te versterken. Bijvoorbeeld het gezamenlijk opstellen van een plan van aanpak, open transparante communicatie en een duidelijk gedeeld eindbeeld. Belangrijk aandachtspunt is het betrekken van de woningbouwcorporatie in het begin van het planvormingsproces en het daarmee creëren van een gezamenlijk gevoel van eigenaarschap. Bij het ontbreken van vertrouwen tussen gemeente en woningbouwcorporatie kan het ook helpen om een externe partij in te schakelen die de partijen kan verbinden.
3 tips voor gemeenten
Op basis van de pilot zijn er 3 belangrijke lessen voor projectleiders gebiedsontwikkeling bij gemeenten die we graag met ze delen:
- Stel een plan van aanpak mét planning op en zorg dat deze zowel binnen de organisatie, als door externe stakeholders wordt gedragen. Het committeren aan een planning en de te zetten stappen is cruciaal om in te kunnen zien waar versnelling nodig is.
- Maak een weloverwogen keuze over wanneer onderzoeken moeten worden uitgezet en welke onderzoeken parallel kunnen worden uitgevoerd. Sommige onderzoeken zoals Flora en Fauna kennen een lange doorlooptijd. De onderzoeken die niet afhankelijk zijn van het stedenbouwkundigplan, kunnen vaak al in de definitiefase worden uitgevoerd. Denk bijvoorbeeld aan quick scans op het gebied van: bodem, milieu, archeologie en ecologie.
- Het snel kunnen maken van heldere afspraken met de ontwikkelende partij is essentieel. Kom je er zelf niet uit? Een buitenstaander kijkt vaak met een andere blik naar de situatie en kan met vernieuwende inzichten komen.
