Nu aan de slag om onze doelen te halen
“We willen een klimaatbestendig en circulair Geldeland in alles wat we doen”, staat in ons coalitieakkoord. In 2050 willen we in Gelderland zo goed mogelijk zijn beschermd tegen en kunnen meebewegen met het veranderend klimaat. Dat staat in onze Omgevingsvisie. Waar moeten wij nu aan werken om dat doel te halen? In de Uitvoeringsagenda klimaatadaptatie beschrijven we wat we van 2024 tot en met 2027 gaan doen voor 5 onderwerpen: groene steden en dorpen, water- en bodem sturend, toekomstbestendig bouwen, klimaatbestendige wegen en hitte.
Groene steden en dorpen
Een van de beste manieren om de effecten van klimaatverandering op te vangen, is door onze vaak verharde en versteende leefomgeving te vergroenen. Stenen, beton en asfalt eruit; planten en bomen erin. Groen houdt regenwater vast en zorgt ervoor dat het beter in de bodem doordringt en het grondwater aanvult. Dit voorkomt dat planten en de bodem snel uitdrogen in drogere seizoenen. Bomen en struiken slaan water op en bieden verkoeling tijdens hitte, door verdamping en schaduw. Dit groen biedt ook een goede leefomgeving voor insecten, vogels en zoogdieren. Met IVN Natuureducatie, Klimaatverbond Nederland en gemeenten gaan we verschillende Gelderse wijken klimaatadaptief en groener inrichten. Daarnaast ontwikkelen we een aanpak waarmee alle gemeenten aan de slag kunnen. De kennis en ervaring die wij opdoen, delen we weer met anderen.
Gebiedsuitwerkingen water- en bodemsturend
In 2020 heeft de WUR een kaart gemaakt van hoe Nederland er in 2120 uit kan zien. Het belangrijkste doel is om nu lokaal en regionaal na te denken over de kansen en mogelijkheden over 100 jaar in een gebied. Waarbij rekening gehouden wordt met een veranderend klimaat, ontwikkelingen rond onder andere wonen, vervoer en werken. Een langetermijnvisie helpt om te kiezen wat we op welke plek gaan doen en maakt duidelijk welke dilemma’s er zijn. We blijven de komende jaren nadenken over hoe Gelderland er in 2120 uit kan zien. Uitgangspunt daarbij is dat we het water- en bodemsysteem verbeteren. Hierdoor weten we nu welke kant we op moeten werken in een gebied. Samen met de WUR en werkregio’s werken we dat per gebied uit.
Toekomstbestendig bouwen
Door toekomstbestendig te bouwen, hebben bewoners zo min mogelijk last van de gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte, hittestress en wateroverlast. Daarnaast is er in hun omgeving plek voor voldoende groen waarin zij kunnen bewegen en elkaar ontmoeten en is aandacht voor dieren en planten. We werken samen met gemeenten, waterschappen en partijen in de bouwsector aan voorwaarden waaraan een leefbare, gezonde gebouwde omgeving moet voldoen. Daarbij baseren we ons op de doelen, normen en richtlijnen uit de ‘Landelijke maatlat voor een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving’. Die publiceerde het Rijk in maart 2023. Ook gebruiken we voorwaarden die al zijn ontwikkeld en worden gebruikt in andere provincies, waaronder Zuid-Holland en Utrecht. Wij vertalen deze naar de Gelderse situatie en houden daarbij rekening met de kenmerken van elk gebied. Met onze partners kijken we ook welke invloed deze voorwaarden hebben op ons beleid en wat wij doen. Samen met Vitens, waterschappen, gemeenten en partijen uit de bouwsector stimuleren we (drink)watervriendelijk bouwen in (nieuwbouw)wijken.
Klimaatbestendige provinciale wegen
Bij beheer, onderhoud en aanleg van wegen houden we al rekening met het veranderende klimaat. Waar er nu al knelpunten zijn bij lopende projecten, nemen we maatregelen. Het gaat dan bijvoorbeeld om:
- hol afwerken van bermen of tussenbermen voor wateropvang;
- zorgen dat (nieuwe) duikers of buizen die regenwater afvoeren, meer water aankunnen;
- zorgen dat water de grond in kan trekken, zoals met verticale infiltratievoorzieningen, zakputten of infiltratieriolen (IT-riolen);
- funderingen gebruiken die water kunnen opslaan.
Aanpak hitte
Hitte raakt iedereen. Er is actie nodig want hitte is een probleem. Voor natuur, voor dieren en voor de veiligheid en het welzijn van inwoners. Samen met onze partners werken we aan een hitte-aanpak. In 2023 startten we met woningcorporaties een onderzoek naar hitte in huurwoningen. Op basis daarvan gaan we vanaf 2024 de eerste stappen zetten om hitte in huurwoningen te bestrijden. Woningcorporaties krijgen handvatten om (bij renovatie) te zorgen dat woningen koeler blijven en voor hoe ze bewoners kunnen helpen ook zelf de hitte buiten te houden. De Menukaart Hitte in de gebouwde omgeving laat zien wat gemeenten kunnen doen om gevolgen van extreme hitte in de gebouwde omgeving voor de meest kwetsbare inwoners te verminderen. De volgende stap is zorgen voor koele plekken in gemeenten. Dit werken we deze coalitieperiode uit.
Iedereen kan een steentje bijdragen
We werken hieraan onder andere samen met gemeenten, waterschappen, het Rijk, woningcorporaties, onderwijsinstellingen, terreinbeheerders, kennisinstellingen en GGD en organisaties als IVN, Steenbreek, Groene Huisvesters en Klimaatverbond, (Z)LTO en inwoners. Iedereen kan en moet een steentje bijdragen om de effecten van hitte, droogte, wind- en wateroverlast te verminderen en te zorgen dat ook de generaties na ons wonen, werken en verblijven in een fijne provincie.
