Afgelopen jaren had provincie Gelderland honderden miljoenen extra te besteden. Door teruglopende rendementen is dit de komende jaren veel minder. Om toch alle opgaven aan te kunnen, bracht de provincie haar vaste inkomsten en uitgaven in balans. Markink: “Het zijn financieel onzekere tijden met grote opgaven en teruglopende inkomsten. Daarom willen we de volgende coalitie een schone start geven met een duidelijke basis. Lastige keuzes en onzekerheid zijn daarbij onvermijdelijk.”
Het huishoudboek op orde
Gedeputeerde Staten verdeelden opnieuw de vaste uitgaven van Provincie Gelderland. Alle beleidsvelden borgden we in de vaste begroting. “We hebben hiermee de basis voor wat ons de komende jaren te doen staat, zeker gesteld. Maar het wordt over de hele linie minder”, aldus Jan Markink, gedeputeerde financiën.
De nieuwe verdeling
De provincie verdeelde de structurele inkomsten opnieuw: €528 miljoen per jaar. De verdeling is gebaseerd op de wettelijke taken en het gekozen profiel. Gelderland wil de komende jaren met name werken aan de ruimtelijk kwaliteit. “Er zijn enorme opgaven in de fysieke ruimte zoals stikstofproblematiek, ruimtegebrek, woning- en klimaatcrisis. Daar willen we als provincie meer regie op nemen.” Daarom borgen we de basis van thema’s als gezonde leefomgeving, natuur, wonen, water, landbouw, klimaat en mobiliteit.” Daarnaast nemen we als provincie verantwoordelijkheid in een aantal andere brede welvaartsthema’s zoals economie, leefbaarheid, cultuur en sport. Ook voor deze thema’s legden we een structurele basis.
Tekort Openbaar Vervoer
In de vaste begroting maakten we ook ruimte voor het dreigende tekort bij openbaar vervoer. Het Rijk compenseert de hogere kosten van het OV te weinig. Er is daardoor €25 miljoen structureel extra nodig om het openbaar vervoer op hetzelfde niveau houden. Voor de helft vonden we een oplossing in de vaste begroting. De andere helft volgt in de volgende Statenperiode.
Hiervoor kijken we ook nadrukkelijk naar het Rijk.
Aldus Markink. Lukt dat niet dan zullen we moeten snijden in de busdiensten in stad en platteland.
Gevolgen
Door de lagere inkomsten, kunnen we diverse organisaties in de toekomst niet of minder ondersteunen. Verschillende regelingen bouwen we af. Provincie Gelderland wil gemaakte afspraken met organisaties nakomen én hen de tijd geven om naar een nieuwe situatie toe te groeien. Hierover voeren we gesprekken met partners.
De eerste gevolgen beginnen zich nu af te tekenen en worden de komende tijd verder duidelijk. Ook de keuzes van een volgende coalitie zijn hierop van invloed. Zo verdelen we de beperkte extra incidentele middelen. Markink:
De broekriem is overal aangetrokken, het is nu aan een volgende coalitie om te kijken waar de komende 4 jaar extra inzet op nodig is.
Besluit en inspraak
Voor het maken van deze keuze, lieten Gedeputeerde Staten de Gelderse inkomsten en uitgaven vergelijken met die van andere provincies. Daarnaast konden inwoners via het Gelderland panel hun mening geven en zijn er gesprekken gevoerd met diverse partners. Dit wogen we allemaal mee in het voorstel.
Het Gelders parlement besluit op 9 november 2022 over het voorstel. Daarvoor houdt Provinciale Staten voor iedereen die wil reageren op de plannen op 15 oktober een participatiemarkt. Deze vindt plaats van 10.30 tot 13.30 bij het Huis der Provincie.
