Dit was de Statendag: van klimaat tot ‘meedoen’

Op woensdag 12 juni 2024 kwamen Provinciale Staten bijeen voor een Statenvergadering. Op de agenda stonden onder meer de Jaarstukken 2023, het beleidskader Klimaat en de Participatieverordening Gelderland.
Gepubliceerd op: 14-juni-2024

Tijd om besluiten te nemen

Bij een besluitvormende vergadering liggen meerdere voorstellen op tafel. Over veel van die voorstellen zijn Statenleden al weken met elkaar in gesprek. Eerst vormen de Statenleden zich een goed beeld van het onderwerp. Ze krijgen informatie van deskundigen, gaan op werkbezoek en spreken met inwoners. Vervolgens gaan de Statenleden met elkaar en met de gedeputeerden in debat over het voorstel. In de Statenvergadering nemen de Statenleden uiteindelijk een besluit.  

Verantwoording over resultaten 

Met de Jaarstukken legt het provinciebestuur verantwoording af aan Provinciale Staten. Ze laten zien wat er van de plannen voor 2023 is uitgevoerd, waar de inkomsten vandaan kwamen en waar het geld aan is uitgegeven. Provinciale Staten hebben dat geld beschikbaar gesteld. Daarom controleren zij de uitgaven van de provincie.  

Bij die controle hielp de vorm van de Jaarstukken. Statenleden waren positief over de duidelijke en open verslaglegging. Het college gebruikte een ‘stoplichtenmodel’ met 3 kleuren (groen, geel en rood) om aan te geven of een doel helemaal, voor een deel of niet is gehaald. Sommigen vonden de toelichting bij deels of niet-behaalde doelen prettig, terwijl anderen opmerkten soms een direct verband met het doel van de Jaarstukken te missen. 

Meer doen om doelen te halen 

Tijdens de bespreking van de Jaarstukken vroegen Statenleden aandacht voor ‘onderuitputting’. Dat betekent dat er minder geld is uitgegeven dan begroot. Dat kan verschillende oorzaken hebben. Het kan zijn dat er niet goed is begroot of dat iets langzamer gaat dan verwacht. Maar ook dat er te weinig capaciteit is om het begrote geld uit te geven. En die uitgaven zijn nodig om de doelen te halen. Er klonk dan ook een brede oproep uit de Staten aan het college om realistischer te begroten en de middelen optimaal in te zetten. Om zo te zorgen dat we onze doelen gaan en blijven halen. Overigens gaven diverse Statenleden aan er alle vertrouwen in te hebben dat het college dat in de toekomst ook doet.  

Nieuwe kaders voor klimaatbeleid 

Het Gelderse klimaatbeleid is veranderd door het coalitieakkoord ‘Gewoon doen’. Daarom zijn nieuwe kaders nodig. De doelen over minder uitstoot zijn hetzelfde gebleven, maar de manier om deze doelen te halen is anders. Het beleidskader Klimaat is de basis voor de nieuwe aanpak. Met meer aandacht voor problemen zoals de drukte op het energienet en met ruimte voor onderzoek naar kernenergie. 

Tijdens het debat bleek dat de Statenleden verschillend naar het Gelderse klimaatbeleid kijken. Zo vinden sommige fracties dat het college meer ambitie moet tonen op het gebied van klimaat. Andere fracties zetten juist vraagtekens bij de haalbaarheid van deze ambities. Ze maken zich bijvoorbeeld zorgen over de gevolgen voor de voedselzekerheid. Over de kaders waren de Staten het in ieder geval in meerderheid eens. Het college vroeg de Staten dit nieuwe beleidskader vast te stellen: dat gebeurde. 

Staten drukken stempel met moties 

Bij het beleidskader Klimaat kregen daarnaast 2 moties meer stemmen voor dan tegen. Dat betekent dat deze zijn aangenomen. Een motie is een oproep aan de gedeputeerden om ergens mee aan de slag te gaan: 

‘Help energiecoöperaties op gang’ (ChristenUnie en andere fracties) vraagt het provinciebestuur om € 500.000 toe te voegen aan de regeling Voorfinanciering ontwikkelkosten. De pot van de regeling was namelijk leeg. Door de ophoging kunnen energiecoöperaties weer ondersteund worden door de provincie. 

‘Lokaal lossen we het op’ (D66 en andere fracties) roept het college op om een beleids- en toetsingskader lokaal eigendom en participatie bij duurzame energie op te stellen. Zo kan de provincie stimuleren dat inwoners als gelijkwaardige partner deel kunnen nemen in alle fasen van een windproject. 

Vertalen participatie-aanpak naar regels 

In de aanpak ‘Meedoen met provincie Gelderland’ staat hoe de provincie inwoners wil betrekken bij het maken en uitvoeren van plannen. De Participatieverordening Gelderland legt die aanpak vast in regels.  

Alle sprekers benadrukten dat het belangrijk is dat Gelderlanders goed kunnen meedoen in de voorbereiding van provinciaal beleid. Deze nieuwe verordening is een goede 1e stap. Maar het komt aan op een goede uitvoering. Het gaat volgens meerdere Statenleden dan vooral over duidelijkheid. Over waar het meedoen wel en waar het meedoen niet over gaat bijvoorbeeld. En over de uitkomsten van en het vervolg na het meedoen. Die laatste 2 punten krijgen een meer nadrukkelijke plek in de verordening. Een meerderheid van de Staten stemde namelijk voor een amendement van Volt en andere fracties. Met een amendement kunnen Statenleden een voorstel op punten aanpassen.  

Een ‘provinciaal referendum’ staat niet in de verordening, maar kwam wel terug in het debat. Dat komt omdat de Staten in juli 2023 de motie ‘Provinciaal referendum’ (JA21 en andere fracties) aannamen. Daarin stond de oproep om in de participatieverordening het referendum op te nemen als mogelijkheid van ‘politieke participatie’. Na het zomerreces gaan de Staten opnieuw met het college en met elkaar in gesprek over de wenselijkheid en mogelijke uitwerking van een provinciaal referendum. 

Moties bij beleidsregels salderen 

In mei 2024 informeerde het college de Staten over haar voornemen om de Gelderse beleidsregels over salderen aan te passen. Op verzoek van Provinciale Staten zelf stond het onderwerp op de vergaderagenda. Daardoor konden Statenleden ook moties indienen. 2 moties zijn aangenomen: 

  • ‘Meetbare voorstellen’ (BBB en andere fracties) roept het college op om niet alleen stikstof, maar ook andere zogenaamde ‘drukfactoren’ mee te nemen om te bepalen hoe het met de natuur in Gelderland gaat. 
  • ‘Oplossing voor PAS-melders’ (VVD en andere fracties) draagt het provinciebestuur op om een ‘taskforce’ (een speciale groep mensen) in te stellen om de regie te pakken op het legaliseren van PAS-melders. Ook moet het college direct in overleg met het Rijk over de middelen. De Staten hebben al vaker moties over PAS-melders aangenomen. Mede daarom willen ze iedere 2 maanden informatie over de voortgang. 

 

Dit gebeurde er verder op de Statendag 

  • Vragenuur. Fracties gebruiken het Vragenuur om korte en politiek actuele vragen te stellen, die enige spoed hebben. Er kwamen vragen over Stort granuliet (PVV), Gebiedsproces GEUS (SGP), Digitale busborden die niet werken (PvdD), Samenstelling vernieuwde Wolvencommissie (SP) en Kanaalweg (PvdA). 
  • Meer besluiten. De Staten stemden in met de inpassing van landbouwpasseerhavens bij de N318, het wijzigen van de gemeenschappelijke regelingen van omgevingsdiensten, de benoeming van de voorzitter van de Commissie Regionaal Overleg (CRO) Teuge en de ontwerpbegroting Rekenkamer Oost Nederland. 
  • Voor het eerst achter het spreekgestoelte. Voor Onno Vermooten was zijn bijdrage in de Statenvergadering ook zijn ‘maidenspeech’. Hij voerde voor de 1e keer het woord in een besluitvormende vergadering van Provinciale Staten.  
  • Vacatures ingevuld. Eveline Vink stopt met de Agendacommissie. Zij blijft gewoon Statenlid. Leonie Jorna en Diede Balduk zijn benoemd als nieuwe leden van de Agendacommissie. Die commissie gaat over de vergaderplanning. Ook zijn de leden voorzitter van vergaderingen in de Beeldvorming en Oordeelsvorming. 
  • Meer moties en amendementen. In dit bericht staan alle aangenomen moties en amendementen. Maar er werden er meerdere ingediend. U vindt deze stukken, net als alle andere stukken van de Statenvergadering, op gelderland.nl/Statenlive

Zo doet u mee

Gelderlanders denken graag mee met de provincie. Maar hoe maakt u uw ideeën, mening of zorgen kenbaar? Er zijn meerdere manieren om mee te doen aan het democratisch proces.