Achterhoek en Liemers herdenken 80 jaar Vrijheid

De komende periode staan de Achterhoek en de Liemers stil bij de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog. Er zijn veel activiteiten en evenementen om 80 jaar vrijheid te herdenken en vieren. Deze ondersteunen we met een bedrag van € 450.000, zodat nieuwe generaties leren van het verleden. 

Gepubliceerd op: 24-maart-2025

Foto: de tentoonstelling van Vrijheid onder de Voet. Fotograaf: Don Voogt

Terugblikken én vooruitblikken

De Tweede Wereldoorlog liet diepe sporen achter in de Achterhoek en de Liemers. 80 jaar vrijheid herdenken en vieren kan niet zonder stil te staan bij de gebeurtenissen van toen en de actualiteiten van nu. Met veel herdenkingen, evenementen en activiteiten besteden we hier aandacht aan. Hierbij blikken we terug, maar kijken we ook vooruit. Een belangrijk deel van het programma is gericht op de jongeren, met als doel ze bewust te maken van de waarde van vrijheid. Want vrijheid is niet vanzelfsprekend! We lichten een aantal activiteiten en evenementen uit.

Vrijheid onder Voet

Eind maart 1945 werd Doetinchem door een vergissing 3 keer gebombardeerd door de geallieerde vliegtuigen. Hierbij werd het stadscentrum vernietigd en vielen er ruim 130 slachtoffers. Het project Vrijheid onder de Voet besteedt hier aandacht aan met verschillende activiteiten, waarbij zij jongeren actief betrekken. Zo werden tijdens de expositie Vrijheid onder de Voet in de Catharinakerk de bombardementen uitgelicht met foto’s, films en opgegraven brokstukken. Én gaven leerlingen van het Metzo College met vondsten van opgravingen en eigen creatieve werken antwoord op de vraag ‘Wat betekent vrijheid voor jou?’.

Daarnaast was er op 16 maart 2025 een filmmarathon en tafelgesprek over de offers voor vrede en veiligheid in het Filmhuis Amphion. Hier stonden geallieerden, verzetsmensen en inwoners centraal die voor onze vredeoffers hebben gebracht. Tijdens het tafelgesprek bespraken Mart de Kruif, Ad van Liempt, Eduard Klap en Herbert Tomesen de zin én onzin van het aanvallen van burgerdoelen. Tot slot stond er van 19 tot en met 23 maart 2025 een dome van 14 meter doorsnee en 7 meter hoog op het Simonsplein. Daarin werd in 360 graden rondom het verhaal van Doetinchem voor, tijdens en na de oorlog verteld. 

Leerlingen op zoek naar vondsten tijdens opgravingen voor het project Vrijheid onder de Voet. Fotograaf: Don Voogt

Herdenking bombardementen

Het comité Doetinchem Herdenkt en Viert organiseerde de jaarlijkse herdenkingsbijeenkomst voor de slachtoffers van de bombardementen op 19, 21 en 23 maart 2025. Het herdenken van de bombardementen op Doetinchem vond dit jaar op 21 maart 2025 plaats in de Catharinakerk. Hierbij maakten Burgemeester Peter Hinze van Emmerich am Rhein, burgemeester Mark Boumans en gedeputeerde Peter Drenth duidelijk dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Door te leren van het verleden, kunnen we het heden én de toekomst beter begrijpen. Samen met de jongeren uit de regio brachten zij stukken oorlogspuin bij elkaar. Om zo alle burgerslachtoffers van bombardementen en luchtaanvallen in de regio, maar ook over de Duitse grens, te herdenken.

Vrijheid is niet vanzelfsprekend

De relevantie van herdenken zit in de brug tussen verleden en heden. Juist nu om ons heen duidelijk blijkt dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, moeten we de verhalen en lessen uit de Tweede Wereldoorlog levend houden. We moeten gebruik maken van de kennis en inzichten uit het verleden, om te kunnen voorkomen dat we opnieuw in een gruwelijke oorlog terechtkomen.

Peter Drenth

Gedeputeerde Vrijheid

Expositie Tekenen in Tijden van Oorlog

Van 22 maart tot en met 22 juni 2025 presenteert het Stedelijk Museum Zutphen de tentoonstelling Tekenen in Tijden van Oorlog. Deze expositie biedt een inkijkje in het leven van de Joodse tekenaar tijdens de Tweede Wereldoorlog. De tentoonstelling verbindt het verleden met het heden door naast Spiers levensverhaal ook werken van 20 hedendaagse politieke tekenaars te tonen. Deze kunstenaars, afkomstig uit binnen- en buitenland, zetten aan tot nadenken over onderwerpen van dit moment zoals vrijheid, beeldvorming, symboliek en (zelf)censuur (wanneer een land bepaalde informatie controleert of verbiedt). De expositie legt de nadruk op de kwetsbaarheid van vrijheid en nodigt uit om te kijken naar de toekomst.

Reizende voorstelling Vrijheid in Klanken & Verhalen

In de reizende voorstelling Vrijheid in Klanken & Verhalen worden leerlingen meegenomen op een ontdekkingsreis vol muziek en verhalen. Basisschoolleerlingen organiseren deze educatieve voorstellingen. Daarnaast zijn er ook avondvoorstellingen voor volwassenen. Deze gaan over de rijke cultuur en geschiedenis van de Sinti en Roma, met speciale aandacht voor hun vervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog. De voorstelling is tot en met eind mei 2025 te zien in Duiven/Westervoort, Hengelo (GL), Lichtenvoorde, Doetinchem en Groenlo.

Klein Engeland

Het verhaal van het verzet in Lichtenvoorde is in de landelijke geschiedenis onderbelicht gebleven. De plaats kreeg de bijnaam Klein Engeland en stond bekend bij zowel geallieerden als Duitsers. Met het project Klein Engeland is er aandacht voor de rol van Lichtenvoorde in de pilotenlijn tijdens de Tweede Wereldoorlog waarbij burgers neergestorte geallieerde piloten hielpen en doorsluisden.

Het project verzamelt materialen om te gebruiken bij schoolprojecten,  voor een korte documentaire, tijdens 4 en 5 mei herdenkingen en lezingen. Hierbij zijn ook veteranen van nu betrokken.

Vrijheid in de Liemers

In samenwerking met de werkgroep 4 mei ontwikkelen we een nieuwe invullingen van de activiteiten in de Liemers.Deze activiteiten hebben een educatieve en culturele insteek, waarin jongeren centraal staan. Op educatief gebied gaan zij aan de slag met vraagstukken over vrijheid en democratiedie er nu zijn.. Zo maken ze de verbinding met de Tweede Wereldoorlog in de Liemers. Ook volgen de jongeren museumlessen én is er aandacht voor de Holocaustgeschiedenis.

Daarnaast zijn er volop culturele activiteiten. Zo wordt in de expositie Home away from home het werk van een Afghaanse fotojournalist getoond. Zijn foto’s vertellen niet alleen over oorlog en conflict, maar ook over hoop, veerkracht en de strijd om een nieuw thuis te vinden. De expositie is van 26 mei tot en met 20 juli 2025 te bezichtigen in de Turmac Cultuurfabriek in Zevenaar. Verder komen op 2 april herinneringen tot leven in de theatervoorstelling Forces Sweethearts met volop muziek uit de jaren ’30, ’40 en ’50, afgewisseld met pakkende gedichten en anekdotes uit de tijd rondom de Tweede Wereldoorlog.

Op vrijdag 4 april 2025 is in het Filmhuis Zevenaar een bijzondere documentaire te zien over Mervyn Wheatley. Mervyn Wheatley is de eerste Britse piloot die boven Nederland zijn leven verloor tijdens de Tweede Wereldoorlog. En tot slot is er op zaterdag 5 april 2025 een verhalenwandeling Beleef Zevenaar in Oorlogstijd. Onder begeleiding van een gids bezoekt u plekken die herinneren aan de Tweede Wereldoorlog.

Andere projecten rond 80 jaar vrijheid in de regio Achterhoek en Liemers

Meer nieuws

Nieuwsoverzicht