Daarom organiseerden de Gelderland Academie en provincie Gelderland op 2 juni 2022 een symposium over mensenhandel in het Huis der Provincie. Dit deden ze samen met de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, het landelijk Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel (Comensha), Moviera, Politie Eenheid Oost-Nederland en de Arbeidsinspectie.
Wat is mensenhandel?
Bij mensenhandel worden slachtoffers gedwongen om te werken onder onmenselijke omstandigheden, om seks te hebben tegen betaling, te bedelen of te stelen. Arbeidsuitbuiting, seksuele uitbuiting en gedwongen criminaliteit zijn vormen van mensenhandel. Vooral kwetsbare mensen worden het slachtoffer, zoals jongeren, arbeidsmigranten en vluchtelingen.
Herken het en werk samen
Joost Olthof, inspecteur bij de Arbeidsinspectie, weet wat er op dit moment het meest nodig is om mensenhandel tegen te gaan. Gemeenteambtenaren kunnen veel signalen oppikken. Als zij vervolgens snel samenwerken met politie en Nederlandse Arbeidsinspectie, helpt dat enorm om arbeidsuitbuiting op het spoor te komen. Bij een zware mishandelde Poolse man in Ede die zijn huis was uitgezet, bestond een vermoeden van uitbuiting en werd de Arbeidsinspectie betrokken bij de verhoren. Boa’s die overlast zoals vervuiling of overbewoning een halt toe roepen, kunnen ook de signalen van uitbuiting herkennen en doorgeven. Ook kan een gemeente zorgen dat mensenhandel sneller wordt ontdekt door de Arbeidsinspectie te betrekken bij gemeentelijke controles bij risicovolle sectoren.
Optelsom van omstandigheden
Johan Stam, specialist Mensenhandel bij Politie Eenheid Oost-Nederland, vertelt over de rauwe wereld van de illegale prostitutie. Het gaat over (jonge) vrouwen en mannen, soms zelfs tieners, die allerlei handelingen voor de camera of op locatie moeten verrichten en het geld moeten afdragen aan hun uitbuiter. Uitbuiters benaderen kwetsbare mensen, soms uit de zorg of hulpverlening. Als je een minderjarige faciliteert in de prostitutie is er sneller sprake van mensenhandel, hiervoor is dwang geen vereiste. Door een optelsom van omstandigheden kan een vermoeden van seksuele uitbuiting ontstaan: details in een seksadvertentie, een gesprek met een aanbieder. Dan gaat het Prostitutie Controle Team van de politie erop af.
Geen snelle oplossing
Laura Nijkamp werkt bij Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, een adviesorgaan voor de regering over voorkoming en aanpak van mensenhandel. Zij merkt op dat de aanpak van mensenhandel een kwestie is van de lange adem, er is geen snelle oplossing. Mensenhandel is complex en staat niet op zichzelf. Er is kans op herhaald slachtofferschap en er kan een complexe relatie zijn tussen dader en slachtoffer, waarbij mogelijk ook sprake is van geweld. Slachtoffers worden vaker slachtoffer van zware delicten en hebben vaak te maken met een cirkel van (huiselijk) geweld, verslaving en psychiatrische problemen. Om die cirkel te doorbreken is een integrale benadering nodig. Daardoor wordt de kans kleiner dat ze opnieuw slachtoffer worden (revictimisatie). Suzanne Kok, ook werkzaam voor de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, stelt vast dat er soms sprake is van verkokering in de hulpverlening: hulp richt zich maar op 1 probleem tegelijk. Zo zag ze bij een onderzoek onder slachtoffers van seksuele uitbuiting in Amsterdam dat sommige meiden therapie kregen om hen te leren niet agressief te reageren op hun problemen, terwijl de seksuele uitbuiting nooit werd besproken. Naast het voorkomen van slachtofferschap is het ook belangrijk dat er binnen gemeenten aandacht komt voor het voorkomen van daderschap, specifiek onder jongeren.
Hulp en tips
In de strijd tegen mensenhandel is samenwerking tussen verschillende beleidsterreinen en partners onmisbaar. Schroom niet om partners in de keten te benaderen. En doe uw voordeel met de tips uit het symposium. Kijk daarvoor op de website van de Gelderland Academie.
